واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران ، ali.asgari@iau.ac.ir
چکیده: (677 مشاهده)
در میان الگوهای شناخته‌شده در معماری سنتی ایران، حمام‌ها به جهت جلوگیری از اتلاف حرارت موردنیاز کاربران در حین استحمام حائز توجه‌اند. در این راستا در برداشت‌های مختلف از حمام‌های سنتی، فرضیات متنوعی در خصوص راهکارهای مؤثر در کاهش اتلاف حرارت و ذخیره‌سازی انرژی مطرح شده، لیکن کارکرد این راهکارها با عنایت به تفاوت آب‌و‌هوایی شهرهای مختلف ایران، بررسی نشده است. بدین ترتیب هدف این پژوهش، مقایسه دقیق‌تر راهکارهای کالبدی شناخته‌شده در این خصوص یعنی «فشردگی در بافت و همسایگی»، «وارد شدن در زمین»، «جرم حرارتی ساختمان» و «احاطه فضای گرم‌خانه در بین فضاهای کنترل‌نشده» در دو حمام شهر کرمان است. این موضوع با روش کمّی و با راهکار شبیه‌سازی انرژی انجام شده است و به جهت استخراج محاسبات از مدل‌سازی حرارتی حمام‌های مورد بحث، می‌تواند از اعتبار محاسباتی بیشتر در مقایسه با تخمین‌های قبلی برخوردار باشد. در روند پژوهش دو حمام «گنجعلی‌خان» و «وکیل کرمان» به‌عنوان نمونه انتخاب شده و با کمک نرم‌افزار دیزاین بیلدر و مبتنی بر شواهد حجمی و ساختاری حمام‌های موردبحث، میزان اتلاف حرارت در ماه‌های سرد سال محاسبه شده است. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد که جرم حرارتی در حمام‌های موردبحث و احاطه فضای گرم‌خانه در بین فضاهای کنترل‌نشده، به ترتیب مؤثرترین راهکارهای جلوگیری از اتلاف حرارت در این ابنیه بوده‌اند. این دو راهکار با‌توجه‌به نوع جدارهها و میزان مرکزیت گرم‌خانه در بین سایر فضاها، در عین برخورداری از کارکرد متنوع، کارایی مشابهی داشته‌اند. جرم حرارتی جداره‌های حمام‌های گنجعلی‌خان و وکیل کرمان به ترتیب به‌طور میانگین 39 و 44 درصد در کاهش اتلاف حرارت تأثیرگذار بوده‌اند. این مقدار در خصوص استفاده از فضاهای کنترل‌نشده در پیرامون گرم‌خانه، به ترتیب به میزان 23 و 14 درصد است. کارایی این دو راهکار حدوداً دو تا هشت برابر در مقایسه با «قرارگیری حمام در داخل زمین» و «استفاده از بافت فشرده همسایگی» نشان از اهمیت آن‌ها در طراحی داشته است.
Hashemi A, Asgari A, Sohrabi S. Comparison of Strategies to Prevent Energy Loss in Traditional Bathhouses in Kerman in the Field of Urban Planning. JHRE 2023; 42 (183) :63-74 URL: http://jhre.ir/article-1-2319-fa.html
هاشمی علی، عسگری علی، سهرابی سپیده. مقایسه راهکارهای جلوگیری از اتلاف انرژی گرم‌خانه‌ها در حمام‌های سنتی کرمان. مسکن و محیط روستا. 1402; 42 (183) :63-74
