مسکن انسان، صرف نظر از ابعاد فیزیکی و ضوابط طبیعی و اقلیمی، تحت تأثیر عوامل فرهنگیِ جامعه، باورها و الزامات فرامادی زندگی قرار دارد که سکونت انسان را معنا می‌بخشند. در معماری مسکونی، عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر بر زندگی روزمره‌ مردم و شیوه‌های زیست آنان، ضوابطی مهم بر شاکله‌ مسکن اعمال می‌کنند که مطالعه‌ ویژگی‌های مسکن بومی بدون تعمق در آن کم‌فایده است. تدقیق در خصوصیات فرهنگی معماری مسکونی مردمی و برشمردن کارکردهای مسکن از این حیث، منشعب از ویژگی‌های اجتماعی-فرهنگی، کنش‌های متقابل و تعاملات انسان، موضوع این مقاله می‌باشد. بدین سبب سوال اصلی مقاله این است که کدام الزامات اجتماعی-فرهنگی شاکله‌ مسکن بومی را تحت تأثیر قرار داده است و به بیان دیگر، بایسته‌های فرهنگی مسکن بومی چیست؟

این مقاله که نوعاً نظری و برگرفته از نظریات آمس راپاپورت و ادوارد هال می‌باشد، در پارادایم پساساختارگرایی و کیفی و تدقیق در زندگی روزمره نوشته شده است. گردآوری اطلاعات این مقاله بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی در مشاهدات میدانی شکل یافته و راهبرد تحقیق، توصیفی و تحلیلی است. اطلاعات مقاله مستقل از مستندات عددی و در فرآیند قیاس مورد تجزیه و تحلیل
قرار گرفته است.

در این مقاله مسکن از منظر الزامات فرهنگی، بررسی شده است. تأثیر و تأثر عوامل طبیعی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی بر یکدیگر و بر مسکن وابسته به زمان و مکان بوده و در مجموع روش‌های زیستی را شکل می‌دهند که یکی از مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری مسکن بومی است. نتیجه پژوهش، مبین تقسیم کارکردهای فرهنگی در ارتقای کیفیت زندگی، پاسخ‌گویی به نیازهای فرامادی و دربرگیری ویژگی‌های اعتقادی در بناهای بومی است.